Termin “speciality coffee” odnosi się do najwyższej możliwej jakości kawy. Po raz pierwszy określenie to zostało użyte w 1974 roku na łamach czasopisma Tea & Coffee Journal, przez Ernę Knutsen. Kawy speciality pochodzą z plantacji rosnących w odpowiednich mikroklimatach, dzięki czemu wyróżniają się wyjątkowymi nutami aromatyczno-smakowymi.
Czym charakteryzuje się kawa speciality?
Kawa uprawiana w bardzo dobrych warunkach i traktowana z odpowiednią starannością znacząco różni się od tej, która pozyskiwana jest typowo przemysłowymi metodami. Od połowy lat 70. speciality coffee stała się towarem luksusowym, co wynika ze sposobu produkcji – począwszy od uprawy przez doświadczonego farmera i dostawę realizowaną przez renomowanego brokera, aż po proces wypalania w palarni przez wykwalifikowanych roasterów. O przynależności ziaren do segmentu speciality decyduje punktacja SCA – Speciality Coffee Association, branżowego stowarzyszenia plantatorów, producentów oraz sprzedawców. Kawa speciality badana jest pod kątem zarówno wadliwości ziaren, czystości wody używanej na plantacji czy jakości ziemi uprawnej, jak i parametrów smakowo-aromatycznych.
Od czego zależy jakość kawy speciality?
Kawa speciality powinna posiadać przynajmniej 80 punktów w skali SCA, które przyznawane są za różne czynniki wpływające na ostateczną ocenę. Dotyczy to zarówno odpowiednich warunków klimatycznych, jak i kontroli jakości ziaren. W produkcji kaw speciality stosowana jest najwyższej jakości woda do uprawy i obróbki. W jednej partii dopuszczalna ilość wadliwych ziaren to 1 – 1,5%, podczas gdy w przypadku tradycyjnych europejskich kaw mielonych może ona wynieść nawet 30%. Nie bez znaczenia pozostaje wymóg świeżego wypału w klasycznych, żeliwnych piecach bębnowych. Żadna dobra palarnia kawy speciality nie korzysta z ogromnych rur grzewczych do turbo wypału. Ziarna są świeże, zwykle pozyskane z ostatnich dostępnych zbiorów. Kawy sprzedawane w zwykłych sklepach nierzadko mają nawet po kilka lat, które spędzają w magazynach i fabrykach. Kawy speciality są też świeżo palone, dzięki czemu można je nabyć nawet w ciągu 4-6 tygodni od momentu faktycznego wypalenia.
Dlaczego warto wybrać kawę speciality?
Popularność speciality coffee wynika jej jakości, dbałości o surowiec oraz cały proces rzemieślniczej obróbki ziaren. Wszystkie te czynniki przekładają się bowiem na unikalne walory smakowe i aromatyczne. W przeciwieństwie do kawy przemysłowej, kawa rzemieślnicza może oferować wiele fantastycznych nut. W zależności od kraju pochodzenia, kawa speciality może też smakować zupełnie inaczej. W kawach z Ameryki Środkowej i Południowej często spotykane są klasyczne akcenty orzechowo-czekoladowe, podczas gdy afrykańskie arabiki oferują nietypowe smaki cytrusowo-kwiatowe. Ziarna pochodzące ze wschodniej Azji zachwycają natomiast ziemisto-leśną nutą. Kawy z kontrolowanej fermentacji od sprawdzonych plantatorów mogą też łączyć w sobie nietypowe aromaty – począwszy od owocowych, a skończywszy na alkoholowych.